Podział majątku – ustalenie nierównych udziałów w majątku wspólnym małżonków

Sprawa o podział majątku wspólnego małżonków często budzi większe emocje, niż sam rozwód. Często jeden z małżonków czuje się bowiem pokrzywdzony, gdy to on doprowadził do powstania majątku na skutek osiągania wysokich dochodów, a druga strona domaga się podziału majątku po równo.

 

Możliwość ustalenia nierównych udziałów w majątku wspólnym

Pamiętać trzeba, że zgodnie z art. 43 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego co do zasady oboje małżonkowie mają równe udziały w majątku wspólnym.  Tym niemniej z ważnych powodów każdy z małżonków może żądać, ażeby ustalenie udziałów w majątku wspólnym nastąpiło z uwzględnieniem stopnia, w którym każdy z nich przyczynił się do powstania tego majątku. Co istotne, przepis ten odnosi się do sytuacji po ustaniu wspólności majątkowej. Dopiero bowiem po ustaniu wspólności małżeńskiej dochodzi do przekształcenia jej we współwłasność ułamkową.

 

Przesłanki ustalenia nierównych udziałów w majątku wspólnym

Przepisy prawa przewidują zatem możliwość ustalenia, że jeden z małżonków ma większy udział w majątku wspólnym od drugiego. Aby jednak wniosek taki był skuteczny, konieczne jest udowodnienie, że po pierwsze istnieją ważne powody przemawiające za odejściem od zasady równości udziałów, a po drugie, że różny jest stopień przyczynienia się każdego z małżonków do powstania majątku wspólnego.

Trafne stanowisko na temat przesłanek ustalenia nierównych udziałów zajął w ostatnim czasie Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 8 lutego 2018 r., II CNP 11/17 (LEX nr 2483319 ), w którym wyjaśniono: „Artykuł 43 § 2 k.r.o. formułuje dwie przesłanki ustalenia nierównych udziałów w majątku wspólnym, które muszą wystąpić łącznie i które pozostają do siebie w takim wzajemnym stosunku, że żadne “ważne powody” nie stanowią podstawy takiego orzeczenia, jeżeli stopień przyczynienia się małżonków do powstania majątku wspólnego jest równy, a jednocześnie – nawet różny stopień przyczynienia się małżonków do powstania tego majątku nie stanowi podstawy ustalenia nierównych udziałów, jeżeli nie przemawiają za tym “ważne powody”. Innymi słowy, wyróżnienie przez ustawodawcę tych dwu przesłanek sprawia, że sam nierówny stopień przyczynienia się małżonków do powstania majątku wspólnego nie może być uznany za ważny powód w rozumieniu komentowanego przepisu. W orzecznictwie zdefiniowano ważne powody na gruncie omawianego unormowania jako okoliczności, które oceniane z punktu widzenia zasad współżycia społecznego sprzeciwiają się przyznaniu jednemu z małżonków korzyści z tej części majątku wspólnego, do której powstania ten małżonek nie przyczynił się. Podkreśla się przy tym, że ocena ważnych powodów ma nie tylko aspekt majątkowy, ale również etyczny, co wyraża się w postulacie dokonywania ich oceny przy uwzględnieniu zasad współżycia społecznego. Wskazano jednak trafnie, że nie chodzi tu o winę w rozkładzie pożycia, ale o winę odnoszoną do nieprzyczyniania się lub przyczyniania się w mniejszym stopniu niż to wynika z możliwości małżonka.”

W sytuacji, gdy w danej sprawie występują obie z omawianych przesłane, wniosek o ustalenie nierównych udziałów w majątku wspólnym ma duże szanse na uwzględnienie.

Kategorie

O Autorze:

Adwokat. Ukończył studia prawnicze na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Jagiellońskiego, broniąc z wynikiem bardzo dobrym pracę magisterską. Członek Krakowskiej Izby Adwokackiej. Po odbyciu aplikacji adwokackiej zdał z wyróżnieniem egzamin adwokacki uzyskując jeden z najlepszych wyników. Wspólnik i jeden z założycieli kancelarii Steidler, Luty, Adamski - Adwokaci i Radcowie Prawni s.c. w Krakowie. Prywatnie pasjonat kolarstwa szosowego i fotografii.