System dozoru elektronicznego – sposób na uniknięcie więzienia

Czym jest system dozoru elektronicznego?

System dozoru elektronicznego jest jednym ze sposobów wykonywania kary pozbawienia wolności polegającym na umożliwieniu przebywania skazanego poza zakładem karnym jednak przy kontrolowaniu jego zachowania za pomocą środków technicznych.

Jakie kary można odbyć w systemie dozoru elektronicznego?

Aktualnie jedyną karą, która może być orzekana i wykonywana w systemie dozoru elektronicznego, jest kara pozbawienia wolności (czym innym są środki karne i środki zabezpieczające). W systemie dozoru elektronicznego można kontrolować:

  • przebywanie przez skazanego w określonych dniach tygodnia i godzinach we wskazanym przez sąd miejscu (dozór stacjonarny);
  • bieżące miejsce pobytu skazanego, niezależnie od tego, gdzie skazany przebywa (dozór mobilny);
  • zachowywanie przez skazanego określonej minimalnej odległości od osoby wskazanej przez sąd (dozór zbliżeniowy).

Karę pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego wykonuje się jako dozór stacjonarny. Środki karne i zabezpieczające w systemie dozoru elektronicznego wykonuje się jako dozór zbliżeniowy lub mobilny.

Jakie warunki trzeba spełnić, aby uzyskać zezwolenie odbycia kary w systemie dozoru elektronicznego?

Niestety możliwość odbycia kary w systemie dozoru elektronicznego nie przysługuje każdemu skazanemu na karę pozbawienia wolności. Przepisy przewidują pięć głównych warunków, które muszą być spełnione łącznie, aby sąd penitencjarny wyraził na to zgodę.

Przede wszystkim kara pozbawienia wolności, na którą dana osoba została skazana, nie może być wyższa niż 1 rok i 6 miesięcy pozbawienia wolności. Nie chodzi tu o karę „pozostałą do odbycia” – np. gdy kara wynosi 2 lata a skazany już odbył z niej 6 miesięcy – a karę „orzeczoną” (kara wymierzona skazanemu w wyroku). Co więcej, wobec skazanego nie mogą zachodzić warunki przewidziane w art. 64 § 2 Kodeksu karnego, tj. multirecydywa (recydywa specjalna wielokrotna).

Zgodnie z przepisami Kodeksu karnego wykonawczego, kara może być wykonywana w systemie dozoru elektronicznego jedynie wówczas, gdy pozwalają na to warunki techniczne obejmujące w szczególności liczbę oraz zasięg dostępnych nadajników i rejestratorów oraz możliwości organizacyjne ich obsługi. Po drugie, jeżeli skazany zamieszkuje wspólnie z inną osobą lub osobami pełnoletnimi, warunkiem rozpoczęcia dozoru stacjonarnego jest uprzednia pisemna zgoda tych osób złożona do sądu (szczególną uwagę należy zwrócić na wymóg aby była to uprzednia i pisemna zgoda).

Ponadto skazany musi posiadać określone stałe miejsce pobytu. Wymóg ten wydaje się oczywisty biorąc pod uwagę istotę systemu dozoru elektronicznego.

Ostatnim z warunków jest przekonanie sądu, że odbycie kary w systemie dozoru elektronicznego jest wystarczające do osiągnięcia celów kary. Przesłanka ta zazwyczaj nastręcza najwięcej problemów zarówno interpretacyjnych, jak i praktycznych. Najczęściej też nieuwzględnienie wniosku przez sąd spowodowane jest uznaniem, że cele kary nie zostaną w systemie dozoru elektronicznego osiągnięte.

Warto przy tym zauważyć, że w literaturze prawniczej krytykuje się umieszczenie przesłanki „osiągnięcia celów kary” wśród wymogów do udzielenia zezwolenia na SDE, jest krytykowane. Skoro bowiem wobec skazanego nie zawieszono wcześniej kary a skazano go na bezwzględną karę pozbawienia wolności, to już uznał, że cele kary osiągnąć można tylko poprzez wykonywanie kary w warunkach zakładu karnego. Ciężko zatem logicznie wytłumaczyć, jak sąd penitencjarny kierując się tą samą przesłanką przy rozpoznawaniu wniosku o SDE, miałby uznać, że przebywanie skazanego na wolności jednak cele kary pozwoli osiągnąć? Przyjmuje się zatem, że w postępowaniu wykonawczym sąd penitencjarny nie powinien skupiać się wyłącznie na okolicznościach dotyczących popełnienia czynu, za który orzeczono karę pozbawienia wolności, ale zwrócić większą uwagę na postawę skazanego, jego właściwości i cechy, poziom demoralizacji.

Zazwyczaj adwokat przygotowujący wniosek o zezwolenie na odbycie kary pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego stara się przedstawić jak najszerszą argumentację oraz dowody mające na celu wykazanie spełnienia przez swojego Klienta właśnie tej przesłanki.

Do jakiego sądu złożyć wniosek o zezwolenie na odbycie kary pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego?

W sprawach związanych z udzieleniem zezwolenia na odbycie kary pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego właściwy jest sąd penitencjarny, w którego okręgu skazany przebywa. Sądem penitencjarnym jest właściwy sąd okręgowy (np. Sąd Okręgowy w Krakowie).

 

Kategorie

O Autorze:

Adwokat. Ukończył studia prawnicze na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Jagiellońskiego, broniąc z wynikiem bardzo dobrym pracę magisterską. Członek Krakowskiej Izby Adwokackiej. Po odbyciu aplikacji adwokackiej zdał z wyróżnieniem egzamin adwokacki uzyskując jeden z najlepszych wyników. Wspólnik i jeden z założycieli kancelarii Steidler, Luty, Adamski - Adwokaci i Radcowie Prawni s.c. w Krakowie. Prywatnie pasjonat kolarstwa szosowego i fotografii.