W dniu 29 sierpnia 2015 roku wejdzie w życie ustawa nowelizująca przepisy Kodeksu Rodzinnego i Opiekuńczego, mająca na celu zwiększenie ochrony prawa dziecka w trakcie konfliktów rodzicielskich występujących zarówno sytuacji rozwodu rodziców (art. 58 k.r.o.), jak i wtedy gdy rodzice nie rozwodzą się, ale żyją w rozłączeniu (art. 107 k.r.o.).
Cel nowelizacji – dobro dziecka
Uzasadnieniem wprowadzanej zmiany jest konieczność zagwarantowania dziecku rodziców, którzy rozwodzą się lub żyją w rozłączeniu respektowania jego naturalnego prawa do wychowania przez oboje rodziców. Obecnie obowiązujące uregulowania przewidywały, że w przypadku braku porozumienia rodziców o sposobie wykonywania władzy rodzicielskiej i utrzymywaniu kontaktów z dzieckiem po rozwodzie, sąd był niejako zmuszony do ograniczenia władzy rodzicielskiej jednemu z rodziców. Regulacja ta była różnie oceniana. Z jednej strony, gdy rodzicie żyją w rozłączeniu i dziecko przebywa pod opieką jednego z nich, to sprawowanie pełni władzy rodzicielskiej przez drugiego z nich często bywa fikcyjne. Z drugiej strony obecne przepisy ograniczały zakres autonomii sędziowskiej i wprowadzały automatyzm rozstrzygnięcia. Brak porozumienia rodziców oznaczał obowiązek ograniczenia władzy rodzicielskiej jednemu z nich, co w wielu przypadkach było krzywdzące. Nierzadkie były sytuacje, w których jeden z małżonków „grał dzieckiem” aby wymusić na drugim np. wyższe alimenty lub ustępstwa przy podziale majątku w zamian za zawarcie porozumienia.
Jeden rodzic to za mało
Wchodząca w życie zmiana pozostawia co prawda regułę, zgodnie z którą w pierwszej kolejności o sposobie wykonywania władzy rodzicielskiej i utrzymywaniu kontaktów z dzieckiem po rozwodzie powinni decydować sami rodzice w drodze porozumienia, lecz obecnie będzie ono musiało być zawarte w formie pisemnej. Jeżeli jednak rodzice nie dojdą do porozumienia albo, gdy nie będzie ono zgodne z dobrem dziecka, sąd kierując się prawem dziecka do kontaktu z obojgiem rodziców oraz mając na względzie jego dobro, powinien rozważyć pozostawienie obojgu rodzicom pełnej władzy rodzicielskiej jako rozstrzygnięcia, które co do zasady najlepiej zapewnia dziecku możność wychowywania go przez rodziców i utrzymywania z nimi kontaktów. Analogicznie, jak w świetle dotychczas obowiązujących przepisów, dopiero po stwierdzeniu, że w okolicznościach konkretnej sprawy nie byłoby to zgodne z dobrem dziecka, sąd będzie mógł powierzyć wykonywanie władzy rodzicielskiej jednemu z rodziców, ograniczając władzę rodzicielską drugiego do określonych obowiązków i uprawnień w stosunku do osoby dziecka.
Ponadto do art. 58 k.r.o. dodano § 1b, który znosi obowiązek sądu do rozstrzygnięcia w kwestii kontaktów z dzieckiem po rozwodzie i na zgodny wniosek stron będą one mogły samodzielnie je kształtować.
Władza rodzicielska i kontakty z dzieckiem w jednym postępowaniu
Z punktu widzenia praktyki istotną zmianą jest także nowelizacja art. 509 k.p.c. powodująca, że sprawy o ograniczenie władzy rodzicielskiej sąd będzie rozpoznawał w pierwszej instancji w składzie jednego sędziego. Pozwoli to na rozpoznanie w jednym postępowaniu i łączne rozstrzygnięcie w przedmiocie zarówno władzy rodzicielskiej, jak i kontaktów z dzieckiem.
Najnowsze komentarze